Gözde yukarı kayma hipertropya olarak da bilinen gözlerden birinin diğerine kıyasla daha yukarıda durmasıdır. Yukarı kayma belirli bakış pozisyonlarında fark edilebileceği gibi bazı kişilerde sürekli olarak da görülebilir. Hipertropyanın(Yukarı göz kaymasının) altında çeşitli nedenler yer alıyor olabilir. Doğumsal sebepler, öncesinde şaşılık ameliyatı bulunması göz veya göz çevresinde gelişen bir travma, göz sinir felçleri veya çocukluk dönemindeki şaşılığın fark edilmemesi ve ilerlemesi sonucunda gözde yukarı kayma gelişebilir.
Gözde yukarı kayma hem ileri dönemlerdeki göz sağlığını olumsuz etkilemesi hem de estetik kaygı yaratabilmesi nedeniyle müdahale edilmesi gereken bir durumdur. Şaşılığın temelinde yer alan ana nedene göre tedavi planlaması yapılmalı ve durum aksatılmadan tedavi edilmelidir.
Gözde Yukarı Kayma Nasıl Teşhis Edilir?
Tedavi sürecinin doğru bir şekilde planlanabilmesi için şaşılığın incelenmesi ve derecesinin belirlenmesi gereklidir. Standart bir görme muayenesi sırasında gözdeki kırma kusurları, retina sağlığı ve gözün anatomik yapısı incelenir. Muayene sırasında 9 farklı bakış pozisyonu değerlendirilerek gözde kayma olup olmadığı belirlenebilir. Şaşılıktan emin olunabilmesi için ise farklı testler uygulanır. Hirschberg, Krimsky ve açma kapama testleri kayma açısı ölçülür ve tedavi öncesi değerlendirme için önemli veriler sağlar.
Gözde Yukarı Kayma Tedavisi Nasıldır?
Gözün yukarı doğru kayması diğer kayma türlerine göre daha nadir karşılaşılan bir şaşılık türüdür. Tedavi süreci diğer şaşılık türlerine kıyasla daha zordur. Yukarı kaymada genellikle cerrahi müdahalelere başvurularak tedavi sağlanır. Ameliyat öncesinde ameliyathane ortamında gerçekleştirilen traksiyon testi uygulanarak ameliyat sırasında hangi yöntemin kullanılacağı belirlenir. Traksiyon testi ile gözün bakış yönlerinin kontrolü sağlanır veya göz hareketlerinde kısıtlanma olup olmadığı tespit edilebilir. Doğru ameliyat yönteminin karar verilebilmesi için yukarı kayma tedavisinde takip süreci gerekebilir. Bu sayede göz hareketleri daha net bir şekilde öğrenilebilir.
Gözlerde kayma tek bir bakış pozisyonunda olabileceği gibi farklı pozisyonlarla beraber de gelişebilir. Doğru kaslara müdahale edilebilmesi adına hareket kısıtlılığının bilinmesi son derece önemlidir.
Gözde yukarı kayma ameliyatında göz kaslarına müdahaleler gerçekleştirilir. Güçlü kasların zayıflatılması ve zayıf kasların güçlendirilmesine yönelik işlemler yapılır.
Göz Yapısında Meydana Gelen Felç Nedeniyle Gelişen Şaşılık Tedavisi
Gözde meydana gelen kas felçleri veya sinir felçleri nedeniyle gözde yukarı kayma görülebilir. Doğumsal üst oblik felci teşhis edilmesi halinde bu noktada yine göz kasına yönelik cerrahi girişimlerde bulunulur. Cerrahi sayesinde gözler arasındaki paralellik sağlanabilir ve çift görme şikâyeti minimuma indirilebilir. Benzer bir şekilde dördüncü sinir felci sonucu yukarı kayma gelişen kişilerde de cerrahi müdahale uygulanır. Ameliyat ile torsiyon yani gözün kayma açısı ve bağ eğme(Anormal Baş Pozisyonu)miktarı azalabilir. Şaşılık ameliyatları her iki göz için de uygulanabilir.
Brown Sendromunda Tedavi
Brown sendromu doğumsal veya edinsel olarak gelişebilen bir gözün bakışının yukarıya kısıtlı olması sebebiyle diğer gözün yukarı doğru kayıyor görünmesine neden olabilen hastalıklardan biridir. Çoğu zaman doğuştan ortaya çıkan bu sendromda kas tendonu ve troklea kompleksi anormal bir şekilde gelişir. Superior oblik kasının doğumsal olarak uyarılma bozukluğuna sahip olması sonucu bu sendromun geliştiği düşünülmektedir.
Edinsel olarak gelişmesinin temelinde ise travmalar, tendon kistleri veya şiddetli sinüzit geçmişi bulunabilir. Bu tür bir durumun söz konusu olduğu noktalarda da yine cerrahi müdahalelere başvurulur. Ameliyathane ortamında gerçekleştirilen müdahale sırasında göz kasları arasındaki güç eşitliği sağlanır. Böylece kayma derecesi minimum düzeye indirilebilir.
İnferior oblik kas aşırı fonksiyonu, Disosiye Vertikal Deviasyon (DVD) gibi durumlarda da kayma derecesi fazla ise cerrahi müdahaleye başvurulur.
Diğer şaşılık türlerinde gözlük tedavisi öncelikli olurken yukarı kayma probleminde gözlük veya prizmalı gözlükler yeterli olmayabilir. Bu nedenle vakit kaybetmeden hekim ameliyata başvurabilir.
