Şaşılık ya da bir diğer adıyla göz kayması, her iki gözün eş zamanlı ve paralel olarak odaklanma yapamaması anlamına gelir. Sağlıklı bir bireyde her iki gözde de 6’şar adet göz hareketlerini sağlayan kas bulunur. Bu kaslar senkronize bir şekilde çalışarak aynı anda görme işlevini yerine getirir. Aynı yere odaklanır. Bazı durumlarda ise çeşitli faktörler nedeniyle ilgili kaslar işlevini yerine getirmez ve odaklanma her iki gözde aynı anda gerçekleşmez. Günümüzde en sık karşılaşılan göz sağlığı sorunlarından biri olan şaşılık, mutlaka tedavi edilmelidir. Şaşılık tedavisi için birçok opsiyonel yöntem bulunduğu gibi doğru bir müdahale ile sorunun giderilmesi mümkündür.
Göz Kayması Nedir?
Göz kayması, birçok farklı etkene bağlı olarak ortaya çıkan ve her iki gözün senkronize olarak odaklanmasını etkileyen bir göz sağlığı sorunudur. Çoğunlukla çocukluk çağında başlar tedavi edilmediğinde de yetişkinlerde gözlemlenebilir. Bununla birlikte yetişkinlik döneminde de başlayıp, ortaya çıkması daolasıdır. Toplumda en sık gözlemlenen göz sağlığı sorunlarından biridir.
Toplumun yaklaşık %2 ile %4’ü arasında bir kitlenin şaşılık sorunu ile karşı karşıya olduğu düşünülmektedir. Şaşılık tedavisi ise günümüzde geliştirilen tekniklerle birlikte oldukça kolay, işlevsel ve başarılı sonuç verecek şekilde yapılabilmektedir. Şaşılığın nedenlerine ilişkin yapılan çalışmalar özellikle genetik etkenlerin ve hamilelik sürecinin göz kaymalarına neden olabileceğini ortaya koymuştur.
Şaşılık Neden Olur?
Şaşılık büyük oranda çocuklarda ortaya çıkan bir göz sağlığı sorunudur. Bu problemin çocuklarda çok sık gözlemlenmesinin en temel nedeni, gelişiminin büyük oranda hamilelik sürecinde meydana gelmesidir. Hamilelik sürecinde annenin geçirdiği ciddi sağlık sorunları, uzayan doğum ya da erken doğum gibi etkenler şaşılığa neden olur.
Ayrıca doğum sonrası ortaya çıkan travma ya da havale veya yüksek ateşli hastalıklarda şaşılık oluşumunda etkilidir. Şaşılığa neden olan durumlardan biri de genetik etkenlerdir. Ailede yüksek dereceli görme bozukluklarının bulunması ya da şaşılık, çocukta da aynı oranda şaşılık gelişmesine neden olabilir.
Bununla birlikte doğuştan ya da genetik etkenler nedeniyle şaşılık gelişmesine paralel olarak aniden yetişkinlik döneminde de gözlemlenmesi mümkündür. Yetişkinlik sürecinde ortaya çıkan şaşılık sorunu büyük oranda felç nedeniyle gelişir. Ayrıca kişinin yüksek göz derecesi nedeniyle her iki gözünü farklı şekilde kullanmaya çalışması da zamanla şaşılığa neden olabilir. Şaşılık tedavisi sürecinde sorunun ortaya çıkma nedenine ve yaşa paralel olarak farklı tekniklerin kullanılması olanaklıdır.
Göz Kayması Nasıl Tedavi Edilir?
Göz kayması tedavisi, temel olarak çocukluk dönemi ve yetişkinlik döneminde ortaya çıkan göz kaymaları şeklinde iki farlı şekilde kategorize edilir. Bununla birlikte şaşılığın kendi kendine ya da zamanla düzeleceğini düşünmek doğru bir yaklaşım değildir. Dolayısıyla göz kayması belirtilerinin gözlemlenmesi halinde mutlaka uzman bir göz doktorundan yardım alınmalı ve tedavi süreci başlamalıdır.
Göz kayması tedavisi kapsamında çocuklara yönelik uygulamalar her iki gözün senkronize odaklanmasını sağlamayı hedefler. Bu doğrultuda çocukluk döneminde daha yaygın olarak gözlük kullanımı tercih edilir. Gözlük tedavisi, bazı şaşılık sorunlarında kesin olarak başarı vadeden bir yöntemdir. Kısa sürede şaşılığı kontrol altına alarak her iki gözün senkronize şekilde çalışmasını mümkün hale getirebilir.
Çocuklarda şaşılıkla birlikte göz tembelliğinin tespit edilmesi halinde ise farklı tedavi yöntemleri tercih edilmelidir. Örneğin kapama tedavisi uygulamak gerekebilir. Yine bir diğer yöntem prizmatik cam tedavisidir. Tüm bu tedavilerle kontrol altına alınamayan hastalarda cerrahi tedavi zorunlu hale gelir. Yetişkinlik dönemindeki şaşılık tedavisi uygulamalarında ise temel olarak hastalığın ortaya çıkma nedenleri ve zamanı referans olarak kabul edilir. Mesela göz kayması bir sinir felcine bağlı olarak ortaya çıktıysa nörolojik tedavi gerekebilir. Şaşılık yetişkinlik döneminde başlamış ise farklı yöntemler kullanılmalıdır. Botoks enjeksiyonu bu yöntemlerden biridir. Yine gözlük ve prizmatik cam tedavisi de bazı hasta gruplarında fayda sağlayabilir. Tüm bu tedavilerden sonuç alınamayacak hastalarda ise cerrahi tedavi gündeme gelir.
Yetişkinlik döneminde oluşan şaşılık sorunlarının tedavi edilmesinde cerrahi müdahale sıklıkla uygulanan bir tedavi şeklidir tercih. Şaşılık ameliyatı ile göz kaslarının gücü artırılıp ve/veya azaltılarak gözlerin paralel hale gelmesi sağlanır. Bu işlemler milimetre düzeyinde yapılan işlemler olduğu için ameliyat öncesinde hassas hesaplamalar yapmak gerekir. Dolayısıyla cerrahi müdahale tercih edilmeden önce mutlaka doğru şaşılık testleri ve tetkikler yapılmalıdır.
