Türkiye’de asgari ücretten yapılan vergi ve diğer kesintiler, işçilerin belini büküyor. DİSK Araştırma Enstitüsü’nün (DİSK-AR) raporuna göre, dolaylı-dolaysız vergiler ve diğer kesintiler nedeniyle işçinin eline, brüt asgari ücretin sadece yüzde 66,6’sı geçiyor. Asgari ücret alan bir işçi, 365 günü 122’sinde sadece devlet için çalışıyor.
MAAŞIN ÜÇTE BİRİ DEVLETİN
Brüt asgari ücret üzerinden 412,02 TL SGK işçi primi, 29,43 TL işsizlik sigortası primi, 22,34 TL damga vergisi kesiliyor. Asgari ücretli bir işçi, yılda 268,08 TL damga vergisi ödüyor. İşçinin eline geçen miktardan en az 364,37 TL dolaylı vergi (tüketim vergileri, KDV, ÖTV vb.) kesiliyor. Böylece doğrudan ve dolaylı vergiler ile prim kesintilerinin toplamı 982,67 TL’ye ulaşıyor. Bu tutarın brüt asgari ücrete oranı yüzde 33,4.
AKP, ASGARİ ÜCRETLİDEN ALINAN VERGİLERİ ARTIRDI
Rapora göre asgari ücretin brüt değil, net ödenmesi durumunda, şu anki asgari ücret seviyesinde işçinin eline geçecek tutar 2 bin 943 TL olacak. Türk-İş, DİSK, Hak-İş, asgari ücretin tümüyle vergiden muaf tutulmasını istiyor. Hükumet ise bu talebi kabul etmezken, ilk vergi dilimi tarifesini düşük tutarak asgari ücretliden ve düşük gelirli işçilerden alınan vergi miktarını artırıyor. 2002 yılında ilk vergi dilimi tarifesi asgari ücretin 15 katı iken AKP iktidarında vergi dilimi tarifeleri, asgari ücret ve milli gelir artışından daha az artırıldı. Böylece 2020 yılında ilk vergi dilimi, asgari ücretin 7,5 katına geriledi. Böylece işçiler daha fazla vergi ödemek zorunda kaldı.
SARAY KOMİSYONU DA KENDİNE BAĞLADI
DİSK-AR’ın raporunda, Türkiye’deki asgari ücret tespit yönteminin uluslararası normlara aykırı olduğuna dikkat çekti. Uluslararası normlara göre işçinin sadece kendisinin değil, ailesinin de asgari ücret tespitinde hesaba katılması gerekiyor. Buna karşın Türkiye’de işçinin ailesi yok sayılıyor. Ayrıca 2018 yılında yapılan bir değişiklikle asgari ücret tespit komisyonu Cumhurbaşkanlığı teşkilat yapısı içine alındı. Böylece komisyon doğrudan Cumhurbaşkanlığı’na bağlanmış oldu.
